اریائی

«لغت نامه دهخدا»

[اَ] (ص نسبی، اِ)(1) آریائی. منسوب بقوم آریا. اریائی اصطلاحیست که بمعانی متعدد اطلاق شده. ماکس مولر(2) آنرا مخصوصاً دربارهء همهء زبانهائی که پیشتر بعنوان هند و اروپائی (یا هند و ژرمانی بقول مستشرقین آلمانی) شناخته شده، بکار برده است. بهمین وجه «اریا» را در مورد همهء متکلمین بدین زبانها استعمال کرده و هم او در کتاب «تراجم احوال کلمات و سرزمین اریا»(3) نوشته است: «اریائیان کسانی هستند که بزبانهای آریائی تکلم کنند، رنگشان هرچه و خونشان از هر نژاد باشد ما که آنان را اریائی مینامیم منظوری جز از لحاظ دستور زبان ایشان که اریائی است نداریم». اصل و ریشهء «اریا» هرچه باشد، اینقدر واضح است که این کلمه بتداعی معانی، مفاهیم بسیار را بخاطر می آورد و مللی که متعلق ببخش خاوری هند و اروپائیان بودند، خود را بدین نام مفتخر میدانستند. (دائره المعارف بریتانیکا). اریائی(4) از نظر زبانشناسی، زبانی است که بدستهء هند و ایرانی از طایفهء هند و اروپائی داده شده. برخی از زبان شناسان سابقاً اصطلاح اریائی را بمجموع السنهء هند و اروپائی اطلاق کرده اند، ولی اکنون این اصطلاح را عموماً ترک کرده اند. (مزدیسنا و تأثیر آن در ادبیات پارسی ص 24). و «بلادالخاضعین» ترجمهء «بوم اریان» یا «شهر اریائیان» است. (نامهء تنسر چ مینوی ص 40 و 64 از دارمستتر). و رجوع به آریائیان و ایران باستان صص 8 - 9 شود.
(1) - Aryan.
(2) - Max Muller.
(3) - Biographies of Words and the Home of the Aryas.
(4) - Aryen.