«لغت نامه دهخدا»
[اِ نُلْ لَبْ بو] (اِخ) صاحب نجم الدین ابوزکریا یحیی بن شمس الدین، فرزند ابوعبدالله محمد بن اللبودی آنف الذکر. او در طب و حکمت و سایر فنون و علوم از پدر درگذشت. در شعر و ادب نیز مهارتی بسزا داشت. مولد او حلب است. در عهد صِبا با پدر به دمشق شد و در آنجا به کسب دانش پرداخت و در فن طبابت بکمال رسید و بخدمت ملک منصور ابراهیم بن شیرکوه پیوست و بقول ابوالفرج بریاست دیوان و پس از آن بمقام وزارت رسید و شاید لقب صاحب حاکی از این منصب اوست. و643 ه .ق . پس از وفات ملک منصور به مصر شد و ملک صالح نجم الدین ایوبی وی را بنظارت دیوان اسکندریه گماشت و سپس همین منصب در شام بدو مفوض گشت. وی را منشآتی بلیغ در نهایت فصاحت و اشعار لطیفهء رائقه است. او راست: مختصر الکلیات من کتاب القانون لابن سینا(1). مختصر کتاب المسائل لحنین بن اسحاق و فصول ابقراط. مختصر کتاب الاشارات و التنبیهات لابن سینا. مختصر کتاب عیون الحکمه لابن سینا. مختصر کتاب الملخص للرازی. مختصر کتاب المعالمین فی الاصولین. مختصر کتاب اقلیدس. مختصر مصادرات اقلیدس. کتاب اللمعات فی الحکمه. آفاق الاشراق فی الحکمه. المناهج القدسیه فی العلوم الحکمیه. کافیه الحساب فی علم الحساب. غایه الغایات فی المحتاج الیه من اقلیدس و المتوسطات. تدقیق المباحث الطبیه فی تحقیق المسائل الخلافیه.(2) مقاله فی البرشعثا. ایضاح الرأی السخیف من کلام الموفق عبداللطیف. غایه الاحکام فی صناعه الاحکام. الرساله السنیه فی شرح المقدمه المطرزیه. الانوارالساطعات فی شرح الاَیات البینات. نزهه الناظر فی المثل السائر. الرساله المنصوریه فی الاعدادالوفقیه. الزاهی فی اختیار زیج الشاهی. الزیج المقرب المبنی علی الرصد المجرب. و ابن لبودی در 665 حیات داشته است. (1) - کتابخانهء پاریس. (2) - اسکوریال.