باستیل

«لغت نامه دهخدا»

(1) (اِخ) نام قلعهء معروفی که در محله ای بهمین نام سابقاً در نزدیک پاریس ساخته شده بود و سالها زندان بزرگ و عمومی فرانسه محسوب میشد. اولین سنگ بنای قلعهء باستیل در 22 آوریل 1370 م. نهاده شد و قصد از آن دفاع از پاریس در برابر انگلیسیها بود. در جنگ معروف سنت کانتن(2) هانری دوم(3) باستیل را تعمیر و تقویت کرد. از زمان شارل ششم(4) بود که باستیل به عنوان زندان مورد استفاده قرار گرفت. معذلک تاحدود دو قرن باستیل صورت قلعهء دفاع نظامی داشت. از طرف ریشلیو(5) این قلعه رسماً بصورت زندان عمومی انتخاب شد. این محل سالها زندان آزادیخواهان فرانسه بود. در طی قرن هجدهم وضع عمومی باستیل تغییر یافت، در زمان سلطنت لویی شانزدهم مجموعاً 240 تن زندانی به باستیل سپرده شدند در حقیقت در این ایام زندانیان این قلعه افراد معین و معدودی بودند. باستیل در 14 ژویه 1789 م. نزدیک ساعت 5 بعدازظهر به دست انقلابیون تسخیر شد و این فتح در حکم نتیجهء قطعی انقلاب فرانسه بود. هزاران هزار جمعیت هنگام صبح متوجه کاخ انوالید(6) شدند و سپس برای به دست آوردن اسلحه به باستیل روی نهادند. در برابر انبوه جمعیت مقاومتی چندان نشد، فقط چندین تیر تفنگ و چند گلولهء توپ رها شد. در میان این جمعیت زنان بسیاری نیز وجود داشتند. صورتی که از نتیجهء نبرد باستیل به دست آمده، 98 تن مقتول و 68 تن مجروح را نشان میدهد. روز تسخیر باستیل اکنون از اعیاد بزرگ ملی فرانسه محسوب میشود.
(1) - Bastille.
(2) - S.Quentin.
(3) - Henri II.
(4) - Charles VI.
(5) - Richelieu.
(6) - Invalides.