«لغت نامه دهخدا»
[بَ دَ] (مص مرکب) برتافتن. تحمل کردن. (یادداشت بخط مؤلف). تاب آوردن. پذیرفتن. از عهده برآمدن : ابوکرب... بر منبر شد و او را [ حجاج را ] از هزیمت طاهر و طائی خبر داد. حجاج مردمان را بفرمود که ببصره باز شوید که اینجا سپاه برنتابد. (ترجمهء طبری بلعمی). چون فتح تمام شد و حذیفه آنجا بنشست تا عمر چه فرماید باز گردد یا پیشتر شود و نهاوند شهری بود خرد اینهمه سپاه برنتابد و بدو نیم شدند. (ترجمهء طبری بلعمی). جلالش برنگیرد هفت کشور سپاهش برنتابد هفت گردون.عنصری. چو این نامه بخوانی هرچه زوتر بکن تدبیر شهر آرای دختر که من زین بیش ویرا برنتابم همان چیزی که خواهدمن نیابم. (ویس و رامین). علامت گرمی معده آنست که طعامها و داروهای گرم برنتابد. (ذخیرهء خوارزمشاهی). آنچه [ افراط طمث ] از دفع طبیعت یا از ضعیفی رگها بود که خون را برنتابید باز نباید داشت. (ذخیرهء خوارزمشاهی). تابستان روزگاری است که تن مردم با گرمی هوا، گرمی و تیزی داروهای قوی برنتابد. (ذخیرهء خوارزمشاهی). بر نتابد نهیب بأسش را مرکز خاک و محور چنبر.مسعودسعد. طالعش را شهسواران دان که بار هودجش کوههء عرش معلا برنتابد بیش از این.خاقانی. چون روی تو بی نقاب گردد آفاق جمال برنتابد.خاقانی. خاقانی را مکش چو کشتی می دان که وبال برنتابد.خاقانی. تنی کو بار این دل برنتابد بسر باری غم دلبر نتابد.نظامی. همه چیزی زرای کدخدائی سکون برتابد الا پادشائی.نظامی. مخور غم کادمی غم برنتابد چو غم گفتی زمین هم برنتابد.نظامی. نسازد عاشقی با سرفرازی که بازی برنتابد عشق بازی.نظامی. چه جواشیر مقر سریر سلطنت را نشاید و مقام حشم و اتباع او را برنتابد. (جهانگشای جوینی). زلف کان از رعشه جنبد پای بند دل نگردد باد کز دکلان جهد تخت سلیمان برنتابد. سیف اسفرنگ. عبدالملک بگریست و گفت راست میگوئی هرچند دنیا وفادار نیست اما ملک عقیم است و شریک برنمی تابد. (تاریخ گزیده). غم غریبی و غربت چو برنمی تابم به شهر خود روم و شهریار خود باشم. حافظ. || تابیدن. تافتن. پرتو افکندن : بطول و عرض و رنگ و گوهر و حد چو خورشیدی که بر تابد(1) ز روزن. منوچهری. || برتافتن. پیچیدن. تاب دادن. رجوع به تاب دادن شود. || برتافتن. سرپیچی کردن. روی گرداندن : کنون خیره آزرم دشمن مجوی بر این بارگه بر مبرتاب روی.فردوسی. چو خواهی که رنج تو آید ببار سرت را مبرتاب از آموزگار.فردوسی. که تخت کیان جست خواهی مجوی چه جوئی زآتش مبرتاب روی.فردوسی. برانوش گفتا چه خواهی بگوی چو زنهار دادی مبرتاب روی.فردوسی. رجوع به برتافتن شود. || تاختن. تاخت و تاز کردن. بشتاب روانه شدن. اسب برانگیختن و به سرعت روی آوردن. (1) - ن ل: درتابد. و در این صورت بیت شاهد نخواهد ب��د.