استرخا

«لغت نامه دهخدا»

[اِ تِ] (اِ) لغتی یونانی بمعنی زرنیخ سرخ است و آن نوعی از زرنیخ باشد که ارباب عمل داخل اکسیر کنند و زرنیخ احمر همانست. اگر با عصارهء برگ درخت بزرالبنج بر شیب بغل که موی آنرا کنده باشند طلا کنند دیگر برنیاید و بفتح و ضم اول نیز گفته اند و بجای حرف ثالث بای ابجد هم بنظر آمده است و به اسقاط ثالث نیز به این معنی نوشته اند که اسرخا باشد. (برهان). زرنیخ سرخ. (تحفهء حکیم مؤمن) (فهرست مخزن الادویه). زرنیخ سرخ است و صفت زرانیخ گفته شود(1).
(1) - این کلمه با کلمهء یونانی Strukanos که گیاهی نهایت سمی است و فرانسه ها Strychnosبهمان معنی از آن گرفته اند و میوهء آن Noix vomiqueاست و نیز به لغت Strychnine که سم شبه قلیائی گیاه سابق الذکر است، شبیه می باشد و نیز با کلمهء یونانی Arsenikos که فرانسه ها Arsenic را از آن گرفته اند مشابه است و اگر اولی باشد بایستی در فارسی استرخنسا یا استرخنس نوشته باشند و بعد بخطای کاتب به این شکل درآمده باشد. والله اعلم.