بدخویی

«لغت نامه دهخدا»

[بَ](1) (حامص مرکب)بدخوئی. بدخلقی. بدخیمی. زشت خویی. تندخویی. مقابل خوش خویی، نیک خویی. (فرهنگ فارسی معین). رذالت و سوءخلق. (ناظم الاطباء). جَحرَمَه. دَغَر. دَغمَرَه. شِنغیرَه. شِیاص. عَرارَه. عُرام. عَربَدَه. عَسَر. عَکض. عَیدَه. عَیدَهَه. عَیدَهیَّه. مَعق. وَعقَه. (منتهی الارب). فظاظت. زعارت. عربده. شراست. شَرسَفَته. شکاست. (یادداشت مؤلف) :
به بی چیزی و بدخویی تازد او
ندارد خرد گردن افرازد او.فردوسی.
همه جادویی دانی و بدخویی
به ایران گنه کارتر کس تویی.فردوسی.
بگیتی بر این سان که اکنون تویی
نباید که دارد سرش بدخویی.فردوسی.
برو گفت گر زآنکه رستم تویی
بکشتی مرا خیره بر بدخویی.فردوسی.
و غرض در این نه خدمت بود بلکه خواست بنام استاد بونصر چیزی نویسد و از بدخویی و زعارت وی دانست نپذیرد. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص608). و از بدخویی او بود کی من از صحبت او ملاذ جستم. (فارسنامهء ابن البلخی ص76). بهرام یکچندی ببود و بدخویی و بدسیرتی از آن پدر دید دلش از آن بگرفت. (فارسنامهء ابن البلخی ص75). چندانک در یزدجرد جدش درشتی و بدخویی بود... (فارسنامهء ابن البلخی ص82). اپرویز از آنجایی که ستیزگاری و بدخویی او را بود نبشت کی... (فارسنامهء ابن البلخی ص 105).
می کند از بدخویی آنچه نکردی کسی
گرچه بدی می کند چشم بدش دورباد.
خاقانی.
کز سر کین وری و بدخویی
در حق من دعای بد گویی.نظامی.
عشاق به درگهت اسیرند بیا
بدخویی تو بر تو نگیرند بیا.
سعدی (رباعیات).
دختر بدخویی و ستیزه رویی آغاز نهاد. (گلستان).
- بدخویی کردن؛ بد اخلاقی کردن. تندخویی کردن : و سبب قتل اپرویز آن بود کی پیوسته بدخویی کردی. (فارسنامهء ابن البلخی ص107).
اگر بینی که بدخویی کند یار
تو خوی نیک خویش از دست مگذار.
سعدی (صاحبیه).
و رجوع به بدخوی شود.
(1) - در چهار شاهد از فردوسی و یک شاهد از خاقانی بَدخُویی آمده است.