پرومتئوس

«لغت نامه دهخدا»

[پْرُ / پِ رُ مِ تِ] (اِخ)پرومته(1). در اساطیر یونان خدا یا فرشتهء(2)آتش، پسر ژاپت(3) و برادر اطلس است یونانیها او را آشناکنندهء بشر به تمدن میشمردند و عقل و خردمندی انسان را عطیهء او می پنداشتند او پس از آنکه انسان را از گل زمین ساخت برای جان دادن وی آتش آسمان را بدزدید. زئوس(4) (رب الارباب) برای تنبیه وی پاندور(5) را با درج شوم که محتوی شرور و آلام بود نزد وی فرستاد ولی پرومته بکیاست دریافت و از گشودن آن خودداری کرد سپس زئوس بوسیلهء وولکن(6) او را در کوه قفقاز(7) میخکوب کرد و آنجا کرکسی جگر او را میخورد تا آنکه هرکول(8) او را نجات داد. ایسخولوس(9)نمایشنامه ای تغزلی بعنوان «پرومتئوس در زنجیر» کرده است.
(1) - Promethee.
(2) - Genie.
(3) - Japet.
(4) - Zeus.
(5) - Pandore.
(6) - Vulcain. (7) - یونانیهای همراه اسکندر نقاط دیگر را نیز محل عذاب پرومتئوس دانسته اند، از آن جمله اراتس تن گوید یونانیها غاری را در پاراپامیز یافته میگویند که این غار پرومته است. (ایران باستان ج 2 ص1778). و دیودور آورده است که در سلسلهء جبال هندوکش (که او آنرا بخطا قفقاز خوانده است) کوهی را نشان میدهند که پرومته نام دارد، گویند این کوه آشیانهء عقابی بود و او مأموریت داشت پرومته را شکنجه کند، آثار زنجیری که با آن پرومته را به کوه بسته بودند نیز مینمایند... (ایران باستان ج 2 صص 1688-1689).
(8) - Hercule.
(9) - Eschyle.